Rzym został założony przez
Romulusa na wzgórzu
Palatyn w 735 p.n.e. pod panowaniem
Etrusków. Został zniszczony przez
Celtów, a odbudowany i otoczony murami obronnymi przez
Serwiusza Tulliusza VI w p.n.e. Jego korzystne położenie obronne i handlowe przyczyniło się do wzrostu i potęgi Rzymu, który w IV w p.n.e. objął siedem wzgórz tj:
Palatyn, Wiminał,
Kwirynał,
Kapitol,
Awentyn,
Eskwilin, Mons Caelius. W 312 p.n.e. zbudowano pierwszy akwedukt Aqua Appia i pierwszą drogę bitą Via Appia. W 27 p.n.e.-14 n.e. za panowania
Oktawiana Augusta powiększono obszar miasta i podzielono na 14 dzielnic. Na przełomie I i II w n.e. szybko rozwijający się Rzym liczył ponad 1 mln mieszkańców.
Cesarz Aurelian w obawie przed najazdami ludów barbarzyńskich rozpoczął budowę muru miejskiego. Po przeniesieniu stolicy do Konstantynapola w 300 n.e. i rezydencji cesarzy zachodniorzymskich do Mediolanu, a w V w do Rawenny, miasto utraciło znaczenie polityczne. Od III-IV w n.e. było ważnym centrum kultury wczesnochrześcijańskiej, a następnie głównym ośrodkiem chrześcijaństwa. Konstantynopol był wielokrotnie najeżdżany przez barbarzyńców: W 410 n.e. przez Wizygotów pod wodzą
Alaryka I, 455 n.e. przez Wandalów Genzeryka, a w VI w przez
Ostrogotów Totili. W 536 roku został zdobyty przez
Belizariusza, natomiast w 546 roku został zajęty przez
Ostrogotów. Od 549 roku Konstantynopol znalazł się pod władzą bizancjum. Od końca VI w papieże mieli decydujący wpływ na sprawy dotyczące miasta. W latach 754-756 interweniujący w obronie Rzymu przed
Longobardami Pepin Mały przekazał władzę papieżowi nad miastem, które stało się stolicą
Państwa Kościelnego. Od 800 roku odbywały się tu koronacje cesarzy zachodniorzymskich. Rozwój miasta został zahamowany w XI w w wyniku konfliktu między papiestwem i cesarstwem tj. gibelinowie i gwelifowie. Kiedy w roku 1309 przeniesiono siedzibę do
Awinionu o władzę w mieście rywalizowały rody rzymskiej arystokracji tj. Colonnów i Orsinich. Za pontyfikatu
Marcina V i Mikołaja V w I połowie XV w, nastąpiło odrodzenie Rzymu jako stolicy
Państwa Kościelnego.>